Są egocentryczni. Potrafią doskonale manipulować innymi. Nie przejawiają empatii i trudno im zbudować szczere relacje z innymi. To jednak tylko niektóre z cech, jakimi charakteryzuje się socjopata. Według specjalistów nawet co piąta osoba może wykazywać tego typu cechy osobowościowe. Czym właściwie jest socjopatia? Skąd się bierze oraz jak sobie z nią radzić?
Co to jest socjopatia i skąd się ona bierze?
Socjopatia to rodzaj zaburzenia osobowości, której podstaw należy szukać we wczesnym dzieciństwie. Jej główną cechą jest nieumiejętność dopasowania się do życia w społeczeństwie. Według Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych socjopatia nosi znamiona psychopatii, czyli zaburzenia, za którego powstanie odpowiada głównie otoczenie i środowisko jednostki. Na jej ukształtowanie wpływają przede wszystkim toksyczne relacje z rodzicami lub opiekunami. Za socjopatyczną osobowością stoi również szorstki sposób wychowywania dzieci – straszenie pasem czy dryl wojskowy. Wywołać ją mogą również: przemoc psychiczna wobec dziecka – ciągła krytyka, poniżanie, wyśmiewanie oraz bierna agresja. Socjopaci to również osoby, które w dzieciństwie wciąż były porównywane do innych. Ale osobowość taka może też ukształtować się w późniejszych relacjach z rówieśnikami. Na przykład wtedy, gdy nastolatek trafi do grupy, w której nietolerowana jest bezradność czy okazywanie słabości a dziewczyna, będzie trzymała się z koleżankami, które uwielbiają wyśmiewać i nękać innych uważanych za gorszych od siebie.
Kim jest socjopata?
Ogólnie mówiąc – to osoba trudna w relacjach – zarówno zawodowych, jak i osobistych. Nie potrafiąca stanąć po niczyjej stronie, chyba, że ma w tym własny interes. Socjopata nie wie co to empatia, współczucie czy poczucie krzywdy – chyba, że sam jej doświadcza. Jakie jeszcze cechy go określają? Otóż socjopata:
- postrzega siebie za jednostkę bez wad, doskonałą;
- za swoje niepowodzenia obarcza wszystkich dookoła;
- doskonale wyłapuje ludzkie słabości i nimi manipuluje dla swoich korzyści;
- traktuje ludzi przedmiotowo – jako narzędzie, dzięki któremu może osiągnąć własne cele;
- jest zazwyczaj bardzo elokwentny i pewny siebie;
- bywa wyrafinowany i bezczelny.
Ponadto socjopata to osoba uzależniona od poczucia władzy. Mechanizm tego nałogu jest dokładnie taki sam, jak w przypadku każdego innego. Socjopata jest szczęśliwy dopiero wtedy, gdy poczuje się panem sytuacji lub będzie mógł górować nad innymi, bądź też nimi zarządzać. Stąd też największy odsetek osób zaburzonych to osoby zajmujące bardzo wysokie stanowiska w korporacjach oraz małych firmach.
Jak żyć z socjopatą?
Relacje z takim człowiekiem są bardzo trudne. Dlaczego? – ponieważ osoby te doskonale operują mechanizmem uwodzenia. Są to jednostki inteligentne, czarujące, słodkie aż do bólu o bardzo przyjemniej powierzchowności, ale … tylko po to, aby wykorzystać te cechy charakteru do osiągnięcia swoich celów. Poza tym socjopaci w relacjach z drugimi osobami, posługują się przemocą psychiczną – głównie słowną. Ludzi najbliższych z kolei traktują, jako narzędzie do zbudowania swojego nieskazitelnego wizerunku. Relacje z socjopatą polegają też na wiecznej rywalizacji. Jak sobie radzić z takim nierównym przeciwnikiem?
Właściwie trudno o złoty środek. Głównie dlatego, że socjopata to bardzo inteligenta i sprytna jednostka. Najskuteczniejsza metoda to nie wchodzenie z nim w bezpośredni kontakt i trzymanie się od niego z daleka. Z socjopatą nie należy wchodzić w słowne utarczki. Nie wolno się z nim ścigać. Największy błąd to pokazać mu, że się go boimy lub jesteśmy ulegli wobec niego. W relacji z socjopatą trzeba być twardym, nieugiętym, robić swoje i nie pokazywać, że się go boimy. Traktować go na równi ze sobą i starać się nie okazywać swojego gniewu. Wypracowanie kompromisu jest trudne, ale nie niemożliwe.
***
Praca terapeutyczna z socjopatą jest szalenie trudna. Głównie dlatego, że usiłuje on wejść w polemikę z lekarzem i przekonać go do swojej racji. Poza tym wielu socjopatów symuluje zaburzenia psychiczne, aby zmylić swojego lekarza. Jedynie doświadczenie oraz wnikliwość terapeuty, mogą przynieść wymierne efekty.
źródła: Poradnik Zdrowie 03/2017; zdj. MihaiParaschiv_pixabay.com
